1. 4. Retoryka opisowa - style

Wypowiedź mogła zostać napisana lub wygłoszona w jednym z trzech stylów retorycznych (łac. tria modi dicendi) – w stylu niskim, średnim lub wysokim. Podział ten przypisywano Arystotelesowi i Teofrastowi, a w europejskiej tradycji retorycznej utrwalił go autorytet Cycerona. Zgodnie z opinią Cycerona jeden tylko styl oratorski nie wystarczy dla każdej sprawy, każdej publiczności, każdego mówcy, każdej okazji. Klasyfikacja stylów zależała od stopnia ozdobności w zakresie słownictwa i szyku zdań, nasycenia środkami służącymi oddziaływaniu emocjonalnemu (takimi jak figury retoryczne czy metafory) oraz sposobu rytmizacji tekstu.

Styl niski

Styl niski, zwany też prostym (stgr. ischnón, łac. humilis, subtilis, tennis, attenuatus) służył najlepiej celom dydaktycznym. Był stosowany przede wszystkim w rodzaju oceniającym wypowiedzi retorycznej. Styl ten był oszczędny, jasny i skromny, pozbawiony figur retorycznych czy metafor. Wymagał słów niewyszukanych, których znaczenie było oczywiste dla odbiorców. Używany był przede wszystkim w dysputach, rozprawach filozoficznych czy epistolografii.

Styl wysoki

Styl wysoki, zwany też wzniosłym (stgr. hadrón, łac. gravis, amplus, sublimis, vehemens) ze względu na największą siłę oddziaływania odpowiedni był dla tematów doniosłych, a głównym celem jego stosowania było emocjonalne oddziaływanie na odbiorców. Stosowany był przede wszystkim w rodzaju deliberatywnym. Wyróżniało go nasycenie środkami emocjonalnymi, zwłaszcza figurami retorycznymi i metaforami. Wypowiedź w nim wygłoszona musiała być starannie dopracowana. Odpowiedni był w mowach o wielkiej wadze, zachęcających do wzniosłych czynów.

Styl średni

Styl średni, zwany też umiarkowanym (stgr. antherón, łac. medius, mediocris, moderatus, modicus, floridus) służył do wywoływania zachwytu. Był szczególnie odpowiedni dla rodzaju oceniającego. Jego stosowanie było w podręcznikach uważane za „złoty środek”, który wyważa skrajności stylu niskiego i wysokiego. Przez teoretyków uważany był za ideał sztuki retorycznej, wymagający szczególnego wysiłku i taktu.

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported.